Estetyka i rekreacja
Drzewa miejskie świadczą usługi kulturowe, takie jak poprawa jakości poczucia estetyki, a także stwarzają warunki sprzyjające rekreacji.
Zieleń miejska, poza świadczeniem usług regulacyjnych, świadczy usługi kulturowe, takie jak poprawianie poczucia estetyki krajobrazu, a w przypadku większych kompleksów zieleni miejskiej, dodatkowo stwarza warunki sprzyjające rekreacji.
Różnorodne korzyści rekreacyjne i estetyczne uzyskiwane dzięki zieleni miejskiej, z racji na ich psychologiczny wymiar, charakteryzują się większą niż usługi regulacyjne trudnością ich zdefiniowania i kwantyfikowania. Takie cechy bowiem jak piękno, odczucie komfortu, specyficzne warunki akustyczne, obecność dzikiej przyrody itp. trudno jest analizować z osobna.
Ekonomiści najczęściej radzą sobie z tym problemem w ten sposób, iż wyceniają te usługi łącznie, na przykład starając się wykazać jak bliskość terenów zieleni miejskiej wpływa na ceny sprzedawanych nieruchomości (metoda wyceny hedonicznej), bądź też badając gotowość do zapłaty mieszkańców miast za inwestycje mające na celu zwiększyć dostępność/jakość zieleni miejskiej w danej lokalizacji (metoda wyceny warunkowej lub wyboru warunkowego).
Metoda wyceny hedonicznej odwołuje się do faktu, iż obecność drzew znajdujących się w pobliżu nieruchomości może wpływać na ich wartość. Stosowane w takich badaniach modele ekonometryczne pozwalają na statystyczne wyodrębnienie tego wpływu. Często cytowanym przykładem badania wykorzystującego wycenę hedoniczną do oszacowania wartości zieleni miejskiej jest badanie wykonane w Athens (GA, USA) [Andersen i Cordella 1988], w ramach którego na podstawie analiz porównawczych reprezentujących 844 posesji stwierdzono, iż każde dobrze utrzymane duże drzewo znajdujące się przed posesją, może wpłynąć na 0,88%-owy wzrost cen domu. Późniejsze badania zazwyczaj potwierdzały taką zależność. Na przykład badanie wykonane w Portland [Donovan i Butry 2010] pokazało, że dodatkowe drzewo rosnące przy ulicy, na której znajduje się dom jednorodzinny wpływa na miesięczny wzrost czynszu za wynajem tego domu o 21,00 USD. Uśredniając ten wynik na całe Portland, autorzy wskazali, iż wartość tej usługi świadczona przez drzewa przyuliczne tam rosnące wynosi w przybliżeniu 1,35 mld USD rocznie. Z kolei badanie wykonane w 2013 roku w Ohio, przeprowadzone na próbie 600 działek pozwoliło zauważyć, iż zwiększenie pokrycia terenu koronami drzew o 1% może średnio zwiększyć wartość sprzedaży posesji o około 780,00 USD [Dimke i in. 2013].
W Polsce pierwszym badaniem wykorzystującym metodę wyceny hedonicznej było badanie przeprowadzone na danych dotyczących nieruchomości zlokalizowanych w Warszawie [Borkowska i in. 2001], gdzie zauważono, iż bliskość do terenów zieleni miejskiej co do zasady wpływa korzystnie na wartość nieruchomości, chociaż bliskość do niektórych terenów zieleni miejskiej, takich jak niepopularne parki, może skutkować spadkiem wartości pewnych typów nieruchomości (w badaniu taki negatywny wpływ zauważono jedynie dla domów jednorodzinnych).
Stosunkowo niedawnym badaniem wykorzystującym metodę wyceny hedonicznej, wykonanym w Polsce, było badanie przeprowadzone w 2016 roku w Łodzi [Czembrowski i in. 2016]. W badaniu tym autorzy wykazali między innymi, że każdy jednoprocentowy wzrost odległości nieruchomości do lasu Łagiewnickiego wpływa na zmniejszenie wartości m2 tej nieruchomości o 177,00 PLN. Podobny, choć mniej znaczący efekt zauważono badając wpływ odległości nieruchomości do niektórych popularnych parków i oszacowano go na 26 PLN za m2. Autorzy tego badania podobnie jak autorzy badania z 2001 roku [Borkowska i in. 2001] zauważają, że w szczególnych przypadkach bliski dystans do niektórych terenów zieleni miejskiej, takich jak cmentarze lub niektóre niepopularne parki, może mieć negatywny wpływ na cenę sąsiadujących z nimi nieruchomości. Co do zasady jednak bliskość terenów zieleni miejskiej pozytywnie wpływa na wartość nieruchomości.
Zarówno w badaniu z 2001 [Borkowska i in. 2001] jak i 2016 roku [Czembrowski i in. 2016] nie analizowano jednak wpływu występowania drzew przyulicznych na wartość pobliskich nieruchomości. Badanie pokazujące wartość drzew przyulicznych dla mieszkańców wybranego miasta w Polsce zostało wykonane w roku 2012 [Giergiczny i Kronenberg 2012] z wykorzystaniem metody wyboru warunkowego. Istotą przeprowadzonego badania była wycena ekonomiczna gotowości mieszkańców Łodzi do zapłacenia określonej sumy (ang. willingness to pay) za obecność drzew przyulicznych. Obliczono między innymi, iż za zwiększenie liczby drzew z małej do średniej na ulicach w centrum Łodzi o długości 9 km oraz wprowadzenie „wysepek” przeznaczonych na posadzenie drzew na ulicach o długości 5 km, przeciętny mieszkaniec miasta byłby gotów zapłacić 28,15 zł/rok.
Przykłady powyższych badań pokazują, że dobrze zachowane i popularne wśród mieszkańców obszary zieleni miejskiej, poprzez świadczenie usług związanych z estetyką i rekreacją mają korzystny wpływ na wartość sąsiadujących z nimi nieruchomości. Niektóre jednak obszary zieleni miejskiej, na przykład cmentarze, mogą mieć negatywny wpływ na wartość sąsiadujących z nimi nieruchomości. Należy jednak sądzić, że nie wynika to bezpośrednio z faktu, iż są to tereny zieleni miejskiej, a raczej z charakterystyki tych terenów, które nie sprzyjają rekreacji sensu stricto.
Źródła:
- Anderson, L.M., Cordell, H.K. 1988. Influence of trees on residential property values in Athens, Gerogia (U.S.A.): a survey based on actual sales prices. Landscape and Urban Planning 15: 153-164
- Borkowska, M., Rozwadowska, M., Śleszyński J., Żylicz, T. 2001. Environmental Amenities on Housing Market in Warsaw: Hedonic Price Method Research. Ekonomia (3):70-82
- Donovan, G.H., Butry, D.T. 2010. Trees in the city: valuing street trees in Portland, Oregon. Landscape Urban Planning 94: 77–83
- Dimke, K.C., Sydnor, T.D., Gardner, D.S. 2013. The effect of landscape trees on residential property values of six communities in Cincinnati, Ohio. Arboriculture and Urban Forestry 39: 49‐55
- Czembrowski, P., Kronenberg, J., Czepkiewicz, M. 2016. Integrating non-monetary and monetary valuation methods – SoftGIS and hedonic pricing. Ecological Economics 130: 166–175
- Giergiczny, M., Kronenberg, J. 2012. Jak wycenić wartość przyrody w mieście? Wycena drzew przyulicznych w centrum Łodzi. [w:] T. Bergier, J. Kronenberg (red.), Przyroda w mieście. Usługi ekosystemów – niewykorzystany potencjał miast. Polski poradnik TEEB dla miast. Fundacja Sendzimira. Kraków